Limited şirketlerde sermaye payının devri
Bigpara Haber
Limited şirketlerde sermaye payının devri, anonim şirketlerden farklı özellikler gösterir. Anonim şirketlerde özellikle hamiline yazılı hisse senetlerinin devri için kıymetli evrak niteliği taşıyan `hisse senedi` kavramı esasken ve hisse senedinin teslimi ile hisse devrinin gerçekleştirilmesi mümkünken, limited şirketlerde böyle bir durum söz konusu değildir. Çünkü limited şirketlerde sermaye payını temsil eden hisse senedi çıkarılması mümkün değildir. Sermaye payları hakkında tanzim edilecek senetler, kıymetli evrak niteliği taşımayıp, sadece bir ispat vasıtası sayılırlar.
Limited şirketlerde ortakların koyabilecekleri sermaye payları için alt sınır tespit edilmiştir. Şu anda 25 milyon lira olarak tespit edilen bu sınırın 10 katına kadar artırılması için Bakanlar Kurulunun yetkisi bulunmaktadır. Ortakların koyabilecekleri sermaye birbirinden farklı olabilir. Ancak en az 25 milyon lira veya 25 milyon liranın katları olmak zorundadır. Sermaye payları hakkında tanzim edilecek senetlerin, ortakların sermaye payının tamamına ait olması şarttır. Devir için bölme ve mirasın taksimi hariç, ortağın sermayesi bölünmez bir bütündür.
Türk Ticaret Kanunu sermaye paylarının devrini yazılı şekle bağlamıştır. Devrin hüküm ifade edebilmesi için devir sözleşmesinin yazılı olarak düzenlenip, imzaların notere onaylatılması, pay defterine kaydedilmesi ve devir hakkında belirli şartları haiz ortaklar kurulu kararının alınmış olması gerekmektedir.
Limited şirketlerde kanundan doğan şuf`a - önalım hakkı yoktur. Ancak şirket ana sözleşmesinde önalım hakkına ilişkin düzenleme yapılabilir. Bu durumda sermaye payını devretmek isteyen ortağın diğer ortaklardan önalım haklarını kullanmayacaklarına ilişkin feragatname alması gerekmektedir. Şirket ana sözleşmesi ile payların devri yasaklanabileceği gibi, kanunla belirlenen şartlardan daha ağır şartlara bağlanabilir veya kısıtlanabilir. Ayrıca ortağın koymayı taahhüt ettiği sermaye paradan başka bir şeyse, sermaye payını şirketin kuruluşunu takip eden üç yıl içersinde başkasına devredemez. Devreden ve devralan arasında sermaye payı devir senedi ya da devir sözleşmesi adını taşıyan devredilen payların hangi şirkete ait olduğu, kaç adet olduğu, devir tarihi ve devir bedelinin yer aldığı ve taraflarca imzalanan bir metin yazılı olarak düzenlenir.
Taraflar arasında düzenlenen ve yukarıda belirtilen hususları içeren devir sözleşmesi altındaki imzaların noter tarafından onaylanması gerekmektedir. Yazılı olarak düzenlenmeyen ve noter onayı taşımayan pay devirleri ve devir vaatleri taraflar arasında bile hüküm ifade etmez. Pay devrinin limited şirkete karşı hüküm ifade etmesi için, devrin şirkete bildirilmesi ve pay defterine kaydedilmesi gereklidir. Pay defteri limited şirketlerde tutulması zorunlu olan defterlerdendir. Ortakların ad ve soyadları, pay miktarları, yapılan ödemeler, payların devri ve intikali ve bu hususlarla ilgili diğer değişiklikler bu deftere kaydolunur. Devrin deftere kaydedilebilmesi için şirket ortaklarının en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesi ve muvafakat verenlerin şirket esas sermayesinin dörtte üçüne sahip olmaları gerekir. Pay devrinin üçüncü şahıslar açısından hüküm ifade edebilmesi için tescil ve ilan edilmiş olması gerekmektedir. Pay devri tescil ve ilandan önce üçüncü şahıslar için hüküm ifade etmez. Bu aşamada pay devrine ilişkin ortaklar kurulu kararının noterden onaylatılmış sureti, devir sözleşmesi ve şirket müdürü tarafından imzalanmış ortakların ad ve soyadları ile sermaye paylarını gösterir liste dilekçe ekinde ticaret sicil memurluğuna ibraz edilerek devir işleminin tescil ve ilanı sağlanır.
Pay devrine ilişkin olarak yukarıda belirtilen şartların yerine getirilmemesi halinde; sermaye payını devralan tarafın geçerli bir ortaklık hakkına sahip olamaması riskine karşı, devreden açısından da kamu borçlarına karşı sorumluluğunun devam etmesi riski söz konusu olacaktır. Bu nedenle her iki tarafında devir işleminin hüküm ifade etmesi için gerekli olan prosedürün tamamlanmasını sonuna kadar takip etmeleri, sonradan ortaya çıkabilecek olumsuzlukları önleyecektir.
Limited şirketlerde ortakların koyabilecekleri sermaye payları için alt sınır tespit edilmiştir. Şu anda 25 milyon lira olarak tespit edilen bu sınırın 10 katına kadar artırılması için Bakanlar Kurulunun yetkisi bulunmaktadır. Ortakların koyabilecekleri sermaye birbirinden farklı olabilir. Ancak en az 25 milyon lira veya 25 milyon liranın katları olmak zorundadır. Sermaye payları hakkında tanzim edilecek senetlerin, ortakların sermaye payının tamamına ait olması şarttır. Devir için bölme ve mirasın taksimi hariç, ortağın sermayesi bölünmez bir bütündür.
Türk Ticaret Kanunu sermaye paylarının devrini yazılı şekle bağlamıştır. Devrin hüküm ifade edebilmesi için devir sözleşmesinin yazılı olarak düzenlenip, imzaların notere onaylatılması, pay defterine kaydedilmesi ve devir hakkında belirli şartları haiz ortaklar kurulu kararının alınmış olması gerekmektedir.
Limited şirketlerde kanundan doğan şuf`a - önalım hakkı yoktur. Ancak şirket ana sözleşmesinde önalım hakkına ilişkin düzenleme yapılabilir. Bu durumda sermaye payını devretmek isteyen ortağın diğer ortaklardan önalım haklarını kullanmayacaklarına ilişkin feragatname alması gerekmektedir. Şirket ana sözleşmesi ile payların devri yasaklanabileceği gibi, kanunla belirlenen şartlardan daha ağır şartlara bağlanabilir veya kısıtlanabilir. Ayrıca ortağın koymayı taahhüt ettiği sermaye paradan başka bir şeyse, sermaye payını şirketin kuruluşunu takip eden üç yıl içersinde başkasına devredemez. Devreden ve devralan arasında sermaye payı devir senedi ya da devir sözleşmesi adını taşıyan devredilen payların hangi şirkete ait olduğu, kaç adet olduğu, devir tarihi ve devir bedelinin yer aldığı ve taraflarca imzalanan bir metin yazılı olarak düzenlenir.
Taraflar arasında düzenlenen ve yukarıda belirtilen hususları içeren devir sözleşmesi altındaki imzaların noter tarafından onaylanması gerekmektedir. Yazılı olarak düzenlenmeyen ve noter onayı taşımayan pay devirleri ve devir vaatleri taraflar arasında bile hüküm ifade etmez. Pay devrinin limited şirkete karşı hüküm ifade etmesi için, devrin şirkete bildirilmesi ve pay defterine kaydedilmesi gereklidir. Pay defteri limited şirketlerde tutulması zorunlu olan defterlerdendir. Ortakların ad ve soyadları, pay miktarları, yapılan ödemeler, payların devri ve intikali ve bu hususlarla ilgili diğer değişiklikler bu deftere kaydolunur. Devrin deftere kaydedilebilmesi için şirket ortaklarının en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesi ve muvafakat verenlerin şirket esas sermayesinin dörtte üçüne sahip olmaları gerekir. Pay devrinin üçüncü şahıslar açısından hüküm ifade edebilmesi için tescil ve ilan edilmiş olması gerekmektedir. Pay devri tescil ve ilandan önce üçüncü şahıslar için hüküm ifade etmez. Bu aşamada pay devrine ilişkin ortaklar kurulu kararının noterden onaylatılmış sureti, devir sözleşmesi ve şirket müdürü tarafından imzalanmış ortakların ad ve soyadları ile sermaye paylarını gösterir liste dilekçe ekinde ticaret sicil memurluğuna ibraz edilerek devir işleminin tescil ve ilanı sağlanır.
Pay devrine ilişkin olarak yukarıda belirtilen şartların yerine getirilmemesi halinde; sermaye payını devralan tarafın geçerli bir ortaklık hakkına sahip olamaması riskine karşı, devreden açısından da kamu borçlarına karşı sorumluluğunun devam etmesi riski söz konusu olacaktır. Bu nedenle her iki tarafında devir işleminin hüküm ifade etmesi için gerekli olan prosedürün tamamlanmasını sonuna kadar takip etmeleri, sonradan ortaya çıkabilecek olumsuzlukları önleyecektir.