KİT`ler Zarar Üretti

Enflasyonla mücadele programı çerçevesinde ürettikeri mal v ehizmet fiyatlarına, maliyet artışları kadar zam yapamayan KİT sistemi yeniden zarar üretmeye başladı. Geçen yıl faaliyetlerini 182 trilyon lira karla kapayan KİT sisteminin bu yıl 574 trilyon lira zarar etmesi, vergi sonrası zararların ise 1.3 katrilyon liraya ulaşması bekleniyor.

Hazine Müsteşarlığı, KİT`lerin 2000 yılı kar/zarar durumuyla ilgili gerçekleşme tahminlerini revize etti. Buna göre, KİT sisteminin 2000 yılındaki toplam hasılatı 1999 yılına göre yüzde 60.2 ranında artarak 26 katrilyon 349 trilyon liraya yükselirken, toplam giderleri ise yüzde 65.5 oranında artarak 26 katrilryon 925 trilyon lira olarak gerçekleşecek. Bu gelişmede, KİT`lerin özellikle de enerji KİT`lerinin mal ve hizmet fiyatlarına yapmaları gereken zamların yüzde 2.1`le sınırlandırılmasının etkili olduğu belirtiliyor.

Elde ettiği hasılat, toplam giderlerinden daha yüksek artan KİT`ler, bu nedenle 2000 yılını 574.6 trilyon liralık faaliyet zararıyla sonuçlandıracaklar. Böylece KİT sistemi 1995 yılından sonra ilk kez bu yıl işletme faaliyetlerini zararla sonuçlandıracaklar. 1999 yılında sistem işletme faaliyetlerinden 182 trilyon lira kar elde etmişti.

İşletme faaliyetleri bu ölçüde bir zararla sonuçlanacak olan KİT`lerin, 750.5 trilyon lirayı bulan vergi yükümlülüğünden sonra zararı 1 katrilyon 325.1 trilyon liraya ulaşacak. Böylece sistemin 1999 yılında 509.4 trilyon lira olan vergi sonrası zararı bu yıl yüzde 160 oranında artacak.

İşletme faaliyetlerinden zarar etmeye başlayan, veri sonrası zararları ise katlanarak büyüyen KİT`lerin finansman ihtiyaçları da hızla büyüdü. 1999 yılında 2.4 katrilyon lira olan sistemin finansman ihtiyacı bu yıl 4 katrilyon 95 trilyon liraya yükseldi. Bunun 997 trilyon lirası bütçeden yapılan transferlerle karşılanıyor. Böylece sistemin 1999 yılında toplam 1.8 katrilyon lira olan toplam borçlanma gereği bu yıl 3.1 katrilyon liraya yükseldi. Borçlanma gereksiniminin bir bölümünü, bazı ödemelerini erteleyerek karşılayan KİT sistemi, büyük bölümü dış borçlanma yoluyla olmak üzere toplam 1.9 katrilyon lira borçlanmış olacak.

2001`de ne olacak

Hazine Müsteşarlığı`nın 2001 yılına ilişkin olarak yaptığı tahminler ise, gelecek yıl sistemde belirgin bir düzelme yaşanacağını gösteriyor. Yıl içerisinde özelleştirilecek KİT statüsünden çıkarılması beklenen Türk Telekom dahil edildiğinde KİT sisteminin 2001 yılında işletme faaliyetlerinden 1 katrilyon 47 trilyon lira kar edebileceği varsayılıyor. Ancak Türk Telekom sistemden çıkarsa, kalan KİT`lerin işletme faaliyetleri 174.9 trilyon lira zararla sonuçlanacak.

Telekom dahil edildiğinde, 1 katrilyon 73 trilyon lira olan vergi yükümlülükleri düşüldükten sonra sistemin bu yıl 1.3 katrilyon lira olması beklenen vergi sonraıs zararı gelecek yıl 26.4 trilyona inecek. Ancak Telekom sistemden çıkarsa, vergi sonrası toplam zarar 874 trilyon liraya ulaşacak.(ANKA)