KİT Açıkları Sistemi Tehdit Ediyor

Ürettikleri mal ve hizmetlere zam yapmaları sınırlandırılan KİT sisteminin, finansman açıkları sistemi tehdit ediyor. Borçlanma ihtiyaçlarındaki iyileşme, genel dengedeki iyileşmenin oldukça gerisinde kalırken, KİT sisteminin açıkları gelecek yıl neredeyse bütçe açığının yarısı kadar olacak.

DPT’nin yaptığı belirlemelere göre, 1999 yılında yüzde milli gelirin yüzde 15.3’ü kadar bir büyüklüğe erişerek neredeyse rekor kıran kamu kesiminin borçlanma ihtiyacı, bu yıl beklenmedik bir iyileşmeyle milli gelirin yüzde 10.9’a kadar geriledi. 1999 yılında 12 katrilyon lira düzeyinde oluşan bütçe, KİT’ler yerel yönetimler, döner sermayeler, sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşların açıklarının oluşturduğu kamu kesiminin toplam açığının bu yıl 13.5 katrilyon lirada kalabileceği hesaplanıyor. Bu iyileşmede, 14 katrilyon lira olması beklenen bütçe açığının 11.6 katrilyon lirada kalacağının anlaşılması büyük pay sahibi olurken en olumsuz gelişme KİT sisteminden kaynaklandı.

Özellikle enerji ve tarımsal KİT’Lerin ipoteği altındaki KİT sisteminin 1999 yılında 1.9 katrilyon lira ile milli gelirin yüzde 2.5’ine kadar ulaşan KİT sisteminin borçlanma ihtiyacının bu yıl 2.6 katrilyon liraya yükseldiği belirtiliyor. Bu da sistemin bu yılın 124 katrilyon lira olması beklenen milli gelirinin yüzde 2.1’i kadar bir büyüklük oluşturuyor. Bütçe açığının milli gelire oranında 2.3 puanlık bir iyileşme yaşanan bu yıl KİT sisteminin açıklarında sadece 0.4 puanlık bir azalma yaşanması dikkat çekiyor.

KİT sisteminin gelecek yıl ki borçlanma gereğinin ise 2.1 katrilyon lira ile milli gelirin yüzde 1.4’ü kadar olacağı tahmin ediliyor. Bütçe açığının finansmanı için duyulacak borçlanma ihtiyacının 5.2 katrilyon lira ile milli gerini yüzde 3.4’üne ineceği gelecek yıl KİT’ler 2.1 katrilyon lira borç arayacak. Buna göre KİT sisteminin açığı neredeyse bütçe açığının yarısı kadar bir büyüklüğe ulaşacak.

DPT’nin yaptığı belirlemelere göre, bu yıl bütçenin finansman gereği geçen yıla göre sadece yüzde 27.3 artarken, KİT sisteminin açığı yüzde 35.8 büyüdü. Tek başına işletmeci KİT’lerin borçlanma gereğindeki artış ise yüzde 42.2 olarak gerçekleşti. Bütçe açığının yüzde 54.7 azalması öngörülen gelecek yıl ise KİT açıklarındaki azalmanın yüzde 20.2, tek başına işletmeci KİT’lerin açığındaki azalmanın ise yüzde 12.1’de kalacağı tahmin ediliyor.

DPT’nin verilerine göre yerel yönetimlerin bu yıl 381 trilyon liraya yükselen borçlanma ihtiyaçları gelecek yıl 295 trliyon liraya gerileyecek. Fon sisteminin bu yıl 1.6 katrilyon lira olması beklenen finansmanı fazlası ise gelecek yıl 2.4 katrilyon liraya ulaşacak. (ANKA)