İSO`nun şaşırtan çevre ödülü Aksa`nın

1999 depreminde tanklarından 6 bin akrilonitril sızan ve kanser iddialarına muhatap olan Aksa, İSO çevre ödülü aldı. Ödülü Çevre Bakanı Osman Pepe verdi. Halen 188 kişi Aksa ile davalık

İstanbul Sanayi Odası 2005 yılı Çevre Ödülü, Aksa Akrilik Kimya Sanayi`nin oldu. Aksa`nın bu ödülü kazanması `çevreciler` arasında şaşkınlıkla karşılandı. Çünkü Aksa Akrilik Kimya Sanayi A.Ş.`nin Yalova`daki tesisleri 1999 yılındaki deprem sırasında zarar görmüş ve tesisin tanklarından 6 bin ton `akrilonitril` maddesi çevreye sızmıştı.
Tekstil hammadesi üretiminde kullanılan akrilonitrilin maddesi uzmanlar tarafından `kanserojen` madde olarak tanımlanmıştı. Dönemin Aksa Akrilik Kimya Sanayi Genel Müdürü Selçuk Ergin de bu kaza üzerine 9 Mart 2000`de Dünya gazeteside yayınlanan bir demecinde Çevreci şirketiz ama maalesef başımıza bir çevre felaketi geldi demişti. Ergin, 2003 temmuzunda akciğer kanserinden vefat etti.

Dava açıldı
Ancak aradan geçen zamanda Aksa`dan sızan zehirli madde yüzünden zehirlendiklerini iddia eden vatandaşlar oldu. Kanser gibi ağır hastalıklara yakalananların artması üzerine 200`e yakın vatandaş Aksa aleyhine dava açtı.
Kanser hastalığındaki artış Tabipler Odası tarafından da doğrulandı. Ancak Aksa`nın Yasal görevimiz neyse onu yaparız açıklaması hayata geçmedi. Bu arada Çevre Bakanlığı 27 Ağustos 1999`de fabrikaya üretimi durdurma çağrısında bulunmuştu. Ancak Aksa yetkilileri bu çağrıya uymayarak üretime devam etmişti.

Çevre felaketi
Aksa hakkında mağdur olduklarını iddia eden vatandaşların davaları henüz sonuçlanmamışken, Türkiye`nin en büyük çevre ödülünün, Türkiye`nin en büyük çevre felaketlerinden birini yaşayan şirkete verilmesi sürpriz olarak kabul edildi.
1995 yılından bu yana her yıl Çevre Ödülleri veren İSO, 1998 yılında, üyesi olan Küçük Ölçekli Sanayi İşletmelerine `Çevre Özendirme Ödülü` vermeye başladı. İSO, ödül almaya hak kazanan firmaların ödüllerini, haziran ayı içinde düzenlenen ve çok yönlü çevre etkinlikleri ile desteklenen Çevre Ödül Töreni ile veriyor.

Oda yönetiminde yer aldılar
Ödül töreni etkinliklerinden elde edilen gelirlerle, gönüllü kuruluşların çevre, çocuk ve eğitim konularındaki çalışmaları destekleniyor. Aksa bu kapsamda İSO`dan daha önce de çevre ödülü almıştı. AKSA, 1996 yılında İSO Çevre Ödülü, 1997 yılında İSO Çevre Jüri Özel Ödülü`nün de sahibi oldu.
Aksa`nın sahipleri Dinçkök ailesi. Dinçkök`ler İstanbul Sanayi Odası`nın kurucuları arasında yer alıyor. Aynı zamanda Oda yönetiminde de yer aldılar.


Akrilonitril kanserojen maddeAkrilonitril, parlayıcı, patlayıcı ve zehirli bir sıvı. Oldukça kolay buharlaşıyor ve buharları hava ile parlayıcı ve patlayıcı bir karışım oluşturuyor. Solunum ve az da olsa cilt yoluyla vücuda giriyor.
Kanserojen özelliği bulunan akrilonitril, yüksek dozda alındığında spazm sonucu ölümlere neden oluyor. Düyük dozda ise halsizlik, başağrısı, mide bulantısı yaratıyor.
Akrilontril`in uzun süreli etkileri arasında ciğer ve sindirim sistemi kanseri bulunuyor. Akrilonitril hayvanlarda da mide ve beyin kanserine yol açıyor.


`2005`teki durumuna göre inceledik`İstanbul Sanayi Odası yetkilileri, konuyla ilgili değişik değerlendirmeler yaptı. Adlarının yazılmaması isteğiyle yapılan değerlendirmelerden birincisi `kararın tartışmalı bir şekilde` alındığı. Bir diğeri ise jüri üyeleri yoğun bir şekilde hem kendilerine gönderilen belgeleri inceledi hem de saha ziyareti yaptı. Ciddi çalıştılar diye konuştu. `Peki deprem sonrası çevreye verdiği zarar nedeniyle bu kadar tartışılan bir firmaya çevre ödülü vermek doğru mu? sorumuza ise şu yanıtı verdiler: İnceleme 2005 yılında yapıldı, geriye dönük değil.


Onlarca firma arasından seçildiİstanbul Sanayi Odası`nın çevre ödülleri şu prosedüre göre veriliyor: Önce şirketler çevre ödülüne aday olmak için başvuruyor. Bu başvuru dosyasında gayri sıhhı müessese kriterleri, deşarj izni, emisyon izni, en son emisyon raporu, çevre yönetim sistemi, İSO 14001 çevre belgesi, çevresel etki değerlendirme (ÇED) Raporu gibi belgeler isteniyor. Başvuru yapan ve dosyalarını yollayan şirketler jüri tarafından değerlendiriliyor. Sonra saha ziyareti yapılıyor ve birinci seçiliyor.


Jüride çevreci örgütler bile varİstanbul Sanayi Odası`nın 2005 yılı Sektör Çevre Ödülü için, çok geniş bir yelpazede çevre ile ilgili faaliyet gösteren sivil toplum örgütü ve üniversiteler jüride yer aldı.

İslam Sadıker; İstanbul Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü`nü temsilen,

Ali Oktar; İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı`nı temsilen,

Doç. Dr. Erdem Görgün; İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü`nü temsilen,

Prof. Dr. Semiha Arayıcı; İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümünü temsilen,

Prof. Dr. Ahmet Demir; Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü`nü temsilen,

Yard. Doç. Dr. Aslıhan Kerç; Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü`nü temsilen,

Doç. Dr. Ayşen Erdinçler; Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü`nü temsilen,

Behzat Eser; İSKİ`yi temsilen,

Ahmet Şenkal; İSO`yu temsilen,

Erhan Özbey; TSE`yi temsilen,

Prof. Dr. Neriman Özhatay; Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği`ni temsilen,

Seda Hantal; Deniz Temiz / TURMEPA Derneği`ni temsilen,

Fikret Tanrıverdi; Çevre İhtisas Kurulu Başkan Vekili,

Prof. Dr. Hulusi Barlas; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi,

Koray Eti; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi,

Korhan Işıkel; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi,

Sema Öztürk; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi,

Semih Ersun; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi,

Neşe Eriş; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi,

Nurdan Sirman; Çevre İhtisas Kurulu Üyesi.