Girişimci ile Yatırımcının Yeni Buluşma Noktası: Borsa İstanbul Özel Pazar

Türkiye ekonomisinin sürükleyici gücü küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ), girişimciliğin de ilk adresi konumundalar. Bu yüzden girişimcilik ve girişimciler Türkiye’nin özel gündem maddesi olmaya devam ediyor. İstihdamın artırılması için de büyük bir önem teşkil eden girişimcilik, ileri teknoloji ile büyümenin yolunu da genç girişimciler ile açabilecek potansiyel taşıyor. 

Türkiye’de girişimcilik iştahı çok yüksek, bunu birçok araştırmada da görüyoruz. Avrupa Komisyonu’nun Eurobarometre (Eurobarometer) adlı araştırma kuruluşunun açıkladığı sonuçlara göre; Türkiye yüzde 82 ile girişimcilik iştahı en yüksek ülke olurken bu oran, Brezilya’da yüzde 63, Çin’de yüzde 56 ve ABD’de yüzde 46’yı geçmiyor. AB ortalaması ise yüzde 37 civarında seyrediyor. Diğer taraftan yaşam evresinin erken dönemlerindeki KOBİ’ler üzerine yapılan incelemelerde de Türkiye’nin istihdam yaratma potansiyelinin daha yüksek olduğunu görüyoruz. Örneğin KOBİ’lerin önümüzdeki 5 yıl içinde en az 5 kişi istihdam etme beklentisi oranında Türkiye yüzde 59 ile ilk sırada yer alıyor.

Bu istatistikler aslında çok da şaşırtıcı değil. Ticaretin, girişimciliğin, borsanın ve alışverişin beşiği olan Anadolu, bu topraklarda bir girişimcilik kültürünün oluşmasına da zemin oluşturmuş bulunuyor. Ticaret ortaklığını sadece ticaret ve kâr ortaklığı olarak değil aynı zamanda kardeşlik hukuku, eşitlik ve adil paylaşım olarak gören bu girişimcilik kültürü, günümüzde de farklı alanlarda dünyaya örnek olmaya devam ediyor. Bunun en güncel örneklerinden biri de dünyada bir ilk olan Borsa İstanbul Özel Pazar… 

Borsa İstanbul’un, finansal zorlukları aşmak ve Türkiye’de 9 bin yıllık tarihsel süreç içerisinde gelişmiş, kök salmış Ahilik teşkilatıyla bir değerler zincirinde kendini ifade etmiş girişimciliği hayata geçirmek, potansiyeli aktive etmek için başlattığı “Özel Pazar” girişimcilerle yatırımcıları yepyeni bir platformda buluşturuyor. California Üniversitesi, Berkeley gibi saygın araştırma ve eğitim kurumlarıyla girişimcilik ile ilgili işbirliklerine imza atan Borsa İstanbul’un girişimcilikte bir inovasyon kültürü oluşturmak için yaptığı çalışmaların bir parçası olan “Özel Pazar”, aynı zamanda Borsa İstanbul’un vizyoner liderliğinin de ne kadar güçlü olduğu gösteriyor.
 
BORSA İSTANBUL TARAFINDAN SIFIRDAN KURULDU

Özel Pazar, aslında halka açık, borsaya kote şirketlerin yer aldığı pazarlardan farklı bir yapı arz ediyor. Burada, büyümek için sermaye arayan şirketler ile yatırımcıları bir araya getiren web tabanlı ve üyelik bazlı geniş kapsamlı bir platform hizmeti sunuluyor. Özel Pazar’ın en büyük özelliği ise bu alanda dünyada ilk defa bir borsa tarafından geliştirilen en geniş kapsamlı platform olması… Bu platform şirketlere halka açılmadan finansman bulma, ortak olduğu şirketteki payını satmak isteyen şirket ortaklarına likidite sağlama, yatırımcılara ise hem pek çok farklı sektörde ve büyüklükteki şirketlere yatırım alternatifleri hem de yaptıkları yatırımları likide edebilecek alıcıları bulma imkânı sağlamayı hedefliyor. 

Dünyadaki ve özellikle de ABD’deki örnekleri incelenerek ve ülkemizdeki konu ile ilgili tüm tarafların katkıları ile hazırlanan Özel Pazar, sermaye piyasaları için büyük bir değişim ve gelişim olarak değerlendirilebilir. Çünkü bu pazar, hem şirketler hem de yatırımcılar için Borsa İstanbul imkânlarından imtiyazlı bir şekilde faydalanma imkânı sunacak. Özel Pazar’da yer alacak şirketler halka kapalı oldukları için halka açık şirketlerin tâbi oldukları izahname düzenleme, kamuyu aydınlatma gibi yükümlülüklerden muaf olacaklar. Yatırımcılar ise hem melek yatırımcılara tanınan vergi teşviklerinden yararlanabilecek hem de nitelikli yatırımcı olarak halka açık olmayan, seçkin bir yatırımcı grubuna sunulan imkânlardan yararlanabilecekler. 

Tek platform, çok yönlü hizmet

Özel Pazar’ın en ilgi çekici özelliklerinin başında, ortaklık ve pay devri anlaşmaları için gerekli tüm hizmetleri tek bir platformdan sağlıyor olması geliyor. Platforma; yatırımcılar ve likidite amaçlayan şirket ortaklarının yanı sıra fikrini ticarileştirmiş en az 6 aylık yeni girişimler (start up) ile üst limit bulunmaksızın 5 milyon TL’lik aktif veya ciro rakamını geçmiş en az 2 yıllık yükselen girişimler (pre-ipo) anonim şirket olarak üye olabiliyorlar. 

Üyeler için benzersiz avantajlar

Özel Pazar, üye şirketler için farklı avantajlar da sağlıyor. Örneğin ilk aşamada şirket isterse unvanını gizli tutup, sadece şirket ile ilgili temel bilgileri yatırımcılara sunabiliyor. Yatırımcı ile şirketin birbirleri hakkında görüş oluşturmalarını sağlayacak temel bilgiler tüm üyelere sunulduktan sonra Özel Pazar, şirketlerin ve yatırımcıların tercihlerine uygun algoritmik bir eşleştirme yaparak üyelerini yönlendiriyor. Bu yönlendirmenin dışında üyeler kapsamlı bir arama motoru ile tercihlerine göre yatırımcı ya da şirket seçme imkânına da sahip olabiliyorlar.

Karşı taraf ile ilgilenen bir yatırımcı ya da şirket diğerine ilgi bildirimi gönderip, karşı taraf da bu bildirimi kabul ettiğinde her iki taraf kapalı devre çalışan sanal ya da Borsa ortamında oluşturulan fiziki bir görüşme odasına (deal room) dahil ediliyor. Güvenli bir ortamda yapılacak bu görüşmelerde tüm bilgi ve belgeler sadece iki tarafın erişimine açık oluyor. Sanal ortamda paylaşılan tüm bilgi ve belgeler kriptolu olarak saklanabiliyor. Bu görüşmelere değerleme sürecinde yer alan tüm ilgili taraflar katılabiliyor ve doküman yönetimi yapılabiliyor. Bu görüşmelerde taraflar; aracı, danışman, hukuk danışmanı ve bağımsız denetçi de kullanabiliyorlar. Bunu ister kendileri temin, isterlerse Özel Pazar’dan talep edebiliyorlar.

Kolay ödeme, hızlı pay devri

Pay devri ve ödeme aşamasına geçildiğinde de, tüm ödeme ve pay devirleri Özel Pazar’ın anlaşmalı çözüm ortakları veya servis sağlayıcılar vasıtasıyla kolaylıkla yapılabiliyor.

Ayrıca üye yatırımcılar, bir şirkete ortak olduklarında şirket ortağı olarak sisteme giriş yapabilir ve paylarını yine Özel Pazar üzerinden başka yatırımcılara satabilirler. Böylece, Özel Pazar ile finansmana ihtiyaç duyan ya da bilançoları gün geçtikçe daha ağır bir borç yükü altında olan şirketler, sermayeleri kendi kontrolleri altında olacak şekilde finansman ve likidite ihtiyaçlarını ortaklarını kendileri seçerek sağlayabilecekler. Kolay, hızlı ve düşük maliyetlerle sağlanan bu finansman imkânı, şirket satın alarak büyümek ya da tedarik zincirini kontrolü altına almak isteyen şirketlere, girişimci şirketleri ya da bireyleri bulmaları için etkili bir pazar sunmuş olacak. Yatırımcılar ise farklı sektörlerden farklı büyüklüklerde pek çok şirket ile tanışma, geniş yatırım alternatiflerini değerlendirme ve hızlı büyüyen şirketlere yatırım yapma fırsatlarına sahip olacak.

NEDEN ÖZEL PAZAR?

•    Dünyada bir borsanın sıfırdan kurduğu ilk geniş kapsamlı özel şirket pazarı, halka açılmadan pay alım-satımı, tek platformdan ulaşım.
•    Borçlanmadan kaynak sağlama,  ortaklarını seçme ve şirket yönetimini kontrol etme olanağı.
•    Yeni ortak ve finansman bulmak için yerli ve yabancı pek çok yatırımcı alternatifini değerlendirme imkânı.
•    Yatırımcılar için yatırımlarını nakde dönüştürerek çıkış imkânı.
•    Sertifikalı melek yatırımcılar için dünyadaki en yüksek vergi avantajlarından yararlanma fırsatı.
•    İlgi alanına göre algoritmik eşleşme, kapsamlı bir arama motoru ile karşı tarafı bulma, veri ve görüşme odası uygulaması ile güvenli bir ortamda doküman paylaşımı ve görüşme yapma olanakları.
•    Şirketlerin finansman bulma sürecini kendi kontrolünde ve aracısız yürütebilme imkânı.
•    Şirketlerin ve yatırımcıların finansman ve likidite ihtiyaçlarına kolay, hızlı ve düşük maliyetli çözüm.
•    Halka açık şirketlerin tabi olduğu izahname düzenleme, kamuyu aydınlatma vb. yükümlülüklerden ve SPK mevzuatından muafiyet.
•    Yatırımcılar için farklı sektörlerden farklı büyüklüklerde çok sayıda şirket ile tanışma ve hızlı büyüyen şirketlere yatırım yapma fırsatı.
•    Çözüm ortakları tarafından sunulan hukuki ve finansal danışmanlık, değerleme, aracılık gibi hizmetlere talep halinde uygun fiyatlarla ulaşım.
•    Verilecek bilgiler ile bilgi verme sürecini yönetme ve kontrol etme, bilgilerin gizliliğini sağlama imkânı.
•    İsim göstermeden karşı tarafı bulma imkânı.
•    Borsa İstanbul güvencesinde tanışma ve görüşme imkânı ve Borsa İstanbul’un sağlayacağı diğer desteklerden faydalanma imkânı.