Enerjide Yüksek Maliyet Uyarısı
Bigpara Haber
IMF; `enerji KİT`lerinin finansman sorunlarının kamu maliyesine yük oluşturduğu` gerekçesiyle enflasyon hedeflerinin revize edilmesi pahasına enerji fiyatlarına zam yapılmasını isterken, DPT enerji sıkıntısı konusundaki kaygılarını ve sektördeki mevcut sorunları öncelikli gündeminde tutuyor. DPT`nin geçmişte Enerji Bakanlığı ile yaşadığı polemiğe konu olan sorunlar, 2001 Programı`nda da dile getirdi.
Program`da, 1999`da 118.5 milyar kwh`ye ulaşan elektrik tüketiminin, 2000 yılında yüzde 7.2 oranında artarak 127 milyar kwh`ye, 2001 yılında da yüzde 7.5 artışla 136.5 milyar kwh`ye yükselmesinin beklendiği; 1998`de 3 milyar kwh, 1999`da 2 milyar kwh olan net elektrik enerjisi ithalatının da 2000 yılında 2.6 milyar kwh olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiği kaydedilerek, `7`inci Plan döneminin son yıllarında içine girilen ve 8`inci Plan döneminin ilk yıllarında sürmesi beklenen enerji yetersizliğinin temel nedeni geçmiş 10 yıllık yatırım uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Çünkü, santral projeleri, tipine bağlı olarak ortalama 3 - 8 yıl gibi inşaat süreleri gerektirmekte, bu süreler proje karar ve geliştirme süreleri ile birlikte daha da uzayabilmektedir` denildi.
SEKTÖR YAPILANDIRILAMADI;
Program`da, giderek artan enerji ihtiyacına rağmen, planlananın aksine uzun yıllardır sektörün sağlıklı bir şekilde yapılandırılmasının sağlanamadığı ve yatırımların istikrarlı bir şekilde yürütülemediği belirtilerek, `Enerji yatırımlarında yaşanan istikrarsızlıklara bağlı olarak bazı dönemler aşırı atıl üretim kapasitesiyle, diğer dönemlerde ise ciddi enerji açıklarıyla yaşanmak durumunda kalınmıştır` denildi. Program`da, 1996 yılından itibaren enerji sektöründe bazı tedbirlerin alındığı da belirtilerek, şöyle denildi:
Bu tedbirlere rağmen, proje uygulamalarında ve gerçekleşmesinde yeterli performans gösterilememesi nedeniyle, ülkemiz elektrik enerjisi alanında bir arz yetersizliği ile karşı karşıya kalmıştır. Sistemde yeterli üretim yedeği oluşturulamamış ve buna ilave olarak 1999 yılında baraj rezervuarlarındaki su seviyelerinin kritik düzeylere düşmesi, hidroelektrik santrallarda normal üretimin yapılamamasına yol açmış, ayrıca doğalgaz santrallarının yakıt ihtiyacı da tam olarak karşılanamamıştır. Sektörün rekabete açılmasını sağlayacak yeniden yapılanma ve düzenleyici kurulun oluşturulması çalışmalarının tamamlanması 7`inci Plan`da öngörülmüş olmasına rağmen, bu çalışmalar bugüne kadar bitirilememiş ve sektörde özel kesim ve finansörler için istikrarlı ve güven verici bir sistem ortaya konulamamıştır. Program`da yeni proje seçimi konusunda da `Santralların optimal gelişim planları çerçevesinde programlanmasına; yatırım, işletme ve enerji satış aşamalarında en düşük maliyetlere ulaşabilmesi amacıyla rekabetin sağlanmasına; bu faaliyetleri yürütecek şirketlerde yeterlilik aranmasına ve sistemin kredilelendirilebilir, kendini finanse eder bir yapıda oluşturulmasına önem verilecektir` ifadeleri kullanıldı. (FİNANSAL FORUM)
Program`da, 1999`da 118.5 milyar kwh`ye ulaşan elektrik tüketiminin, 2000 yılında yüzde 7.2 oranında artarak 127 milyar kwh`ye, 2001 yılında da yüzde 7.5 artışla 136.5 milyar kwh`ye yükselmesinin beklendiği; 1998`de 3 milyar kwh, 1999`da 2 milyar kwh olan net elektrik enerjisi ithalatının da 2000 yılında 2.6 milyar kwh olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiği kaydedilerek, `7`inci Plan döneminin son yıllarında içine girilen ve 8`inci Plan döneminin ilk yıllarında sürmesi beklenen enerji yetersizliğinin temel nedeni geçmiş 10 yıllık yatırım uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Çünkü, santral projeleri, tipine bağlı olarak ortalama 3 - 8 yıl gibi inşaat süreleri gerektirmekte, bu süreler proje karar ve geliştirme süreleri ile birlikte daha da uzayabilmektedir` denildi.
SEKTÖR YAPILANDIRILAMADI;
Program`da, giderek artan enerji ihtiyacına rağmen, planlananın aksine uzun yıllardır sektörün sağlıklı bir şekilde yapılandırılmasının sağlanamadığı ve yatırımların istikrarlı bir şekilde yürütülemediği belirtilerek, `Enerji yatırımlarında yaşanan istikrarsızlıklara bağlı olarak bazı dönemler aşırı atıl üretim kapasitesiyle, diğer dönemlerde ise ciddi enerji açıklarıyla yaşanmak durumunda kalınmıştır` denildi. Program`da, 1996 yılından itibaren enerji sektöründe bazı tedbirlerin alındığı da belirtilerek, şöyle denildi:
Bu tedbirlere rağmen, proje uygulamalarında ve gerçekleşmesinde yeterli performans gösterilememesi nedeniyle, ülkemiz elektrik enerjisi alanında bir arz yetersizliği ile karşı karşıya kalmıştır. Sistemde yeterli üretim yedeği oluşturulamamış ve buna ilave olarak 1999 yılında baraj rezervuarlarındaki su seviyelerinin kritik düzeylere düşmesi, hidroelektrik santrallarda normal üretimin yapılamamasına yol açmış, ayrıca doğalgaz santrallarının yakıt ihtiyacı da tam olarak karşılanamamıştır. Sektörün rekabete açılmasını sağlayacak yeniden yapılanma ve düzenleyici kurulun oluşturulması çalışmalarının tamamlanması 7`inci Plan`da öngörülmüş olmasına rağmen, bu çalışmalar bugüne kadar bitirilememiş ve sektörde özel kesim ve finansörler için istikrarlı ve güven verici bir sistem ortaya konulamamıştır. Program`da yeni proje seçimi konusunda da `Santralların optimal gelişim planları çerçevesinde programlanmasına; yatırım, işletme ve enerji satış aşamalarında en düşük maliyetlere ulaşabilmesi amacıyla rekabetin sağlanmasına; bu faaliyetleri yürütecek şirketlerde yeterlilik aranmasına ve sistemin kredilelendirilebilir, kendini finanse eder bir yapıda oluşturulmasına önem verilecektir` ifadeleri kullanıldı. (FİNANSAL FORUM)