Eğitime devlet teşviki

İşte Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın bugünkü yazısı...

Yeni öğretim yılı 9 Eylül’de başlayacak ve 19 milyona yakın öğrenci ders başı yapacak. Eğitimin maliyetinin boyutuna detaylı değinmeyeceğim ama araştırmalara baktım; okul öncesinden başlayıp lise bitene kadar bir öğrencinin maliyeti yıllık 7 bin lirayı, toplamda da 90 bin lirayı geçiyor. Bu rakam devlet okulları için geçerli. Bir de özel okullar var ki, bedelin ucu bucağı yok. En ucuzu yıllık 35 bin liradan başlıyor, 85 bine kadar çıkıyor. Üstelik bu paraları ödüyorsunuz, bir de bakıyorsunuz ki, okul kapısına kilit vurmuş, para da yanıyor, uğraşıp duruyorsunuz. Uzatmayayım, eğitimin bedeli ağır, hele ki özel okulları tercih edenler için.

Bu açıdan bakıldığında eğitim sigortası artık lüks olmaktan çıktı, neredeyse zaruri hale geldi. Nitekim baktım, 200 bine yakın ebeveyn eğitim sigortası yaptırmış. Bunların neredeyse tamamı da çocuklarını özel okullarda okutanlar. Görünen o ki, eğitim sigortasına bir talep var. Peki, nedir eğitim sigortası, neyi kapsar, ne işe yarar? Düne kadar eğitim sigortası bir çeşit hayat sigortasıydı. Ebeveynin ölümü halinde çocuğun eğitim masraflarını karışılıyordu. İşin içinde ölüm falan olunca, fazla ilgi görmedi. Haksız da sayılmazlar; sen, ebeveyne, ‘erken ölürsen çocuğunun eğitim masraflarını biz karşılayacağız’ demek, kulağa çok da hoş gelmiyor. Nihayet sigortacılar, bunun doğru bir yöntem olmadığını anladı ve sigortayı revize etti, geliştirdi.

YURTDIŞI EĞİTİM DE VAR

Evet, özünde, eğitim sigortası, beklenmedik bir durumda çocuğun eğitimine kesintisiz devam etmesine sağlayıp, bir anlamda finansal güvence sunuyor ama bu alanda ürün yelpazesi geniş. Kimi sigorta poliçesi, ebeveynin vefatı, sakat kalması ya da sağlık nedeniyle çalışamayacak duruma düşmesi halinde çocuğun sigortada belirtilen süre boyunca eğitim masraflarını karşılıyor. Kimi sigorta çeşidi ise vefat, sakatlık riski gerçekleşmezse ödenen primleri toplu iade ediyor. Kiminde ise ebeveyn, çocuğu doğunca sigorta yaptırıyor, eğitim çağı gelince de sigortadaki birikimini alıp, nasıl isterse öyle kullanıyor. Diyeceğim o ki, sigortacılar, bu ürünü esnek hale getirdiler. TL üzerinden teminat alınabileceği gibi döviz seçeneği de bulunuyor. Yıllık yaptırılabileceği gibi, sigortanın süresi 10-20 yıl, uzun da olabiliyor. Hatta kimi şirketler, ödediği parayı illa okul masraf olarak kullanma zorunluluğu gibi bir kısıtlama da getirmiyor.

KİMLER FAYDALANACAK?

Öyle ki, sigortacılar, eğitim sigortası ile birlikte çocuk sağlığı danışmanlığı, pedagog-psikolog danışmanlığı, eğitim koçluğu, kariyer koçluğu, yurtdışı eğitim, indirimli etüt merkezleri, dil kursları, yaz-kış kamplarında indirim, ihtiyaç halinde eve doktorlu ambulans gönderimi gibi avantajları da sunuyor.

Eğitim sigortasının bilinmeyen tarafı ve bana göre de en büyük avantajı devlet desteğinin olması. Şöyle anlatayım. Sigortalı çalışanlar ve serbest meslek sahipleri eğitim sigortası yaptırdıklarında sigorta için ödedikleri primleri vergi dilimi oranında gelir vergisi matrahından düşebiliyor. Devletin sunduğu bu hak sayesinde elde ettikleri vergi indirimi ile sigortaya ödedikleri prim de azalmış oluyor. Vergi indirim tutarı ise ücretli çalışanlar için aylık brüt ücretin yüzde 15’ini ve yılık olarak da brüt asgari ücretin yıllık tutarını –ki, bu yıl için bu rakam 2.558 lira- aşmamak kaydıyla gelir vergisi matrahından indirilebiliyor. Böylece sigortaya yıllık 1.200 lira prim ödendiğinde vergi indirimi sayesinde 324 lirası devlet desteği oluyor, prim 876 liraya düşüyor.

AYLIK 205 LİRAYA EĞİTİM SİGORTASI

- Gelelim, sigortanın fiyatına. Genel kanı, böyle bir sigortanın priminin de yüksek olduğu yönünde. İşin aslı öyle değil. Biraz araştırdım. Bir kere fiyatı belirleyen faktörler; sizin ne kadarlık bir eğitim masrafını sigorta güvencesi altına almak istediğiniz, çocuğun eğitim süresi ve sizin yaşınız. Bir örnek vereyim: 32 yaşındaysanız, 10 yıl eğitim süresi ve yıllık da 30 bin liralık eğitim masrafını sigortalattığınızda ödeyeceğiniz toplam prim; aylık 205 lira, yıllık 2.460 lira ve bunu da 12 taksitte ödeyebiliyorsunuz. Bir örnek daha vereyim: 35 yaşındaysanız, 500 bin liralık teminatlı bir sigorta yaptırdığınızda aylık 300, yıllık da 3.600 lira ödeyeceksiniz. Üstelik vergi teşvikinden yararlandığınızda 2.460 liralık primin 664 lirasını vergi iadesi olarak devletten geri alıyorsunuz, böylece sigortanın maliyeti 1.796 liraya oluyor.