Dolar, Kur Çıpasını Zayıflattı

1 ABD doları artı 0.77 eurodan oluşan kur sepeti, ekim ayında Türk Lirası karşısında planlandığı gibi yüzde 1 değer kazandı. Bu artışın tamamını tek başına ABD doları tutturdu.

Merkez Bankası`nca uygulanan Kur Programı uyarınca, 1 dolar artı 0.77 eurodan oluşan kur sepeti ekimde TL karşısında planlandığı gibi yüzde 1 değer kazandı. Ancak ekimde, sepetteki tüm artış hedefini tek başına dolar tutturdu. Dolar geçen ay TL karşısında yüzde 2.5 değer kazanırken, euro ise yüzde 1.1 değer kaybetti. Ocak-ekim döneminde ise sepetin TL karşısındaki değer artışı yüzde 17.7`ye yükseldi. 10 ayda TL karşısında doların kazancı yüzde 26.4`e çıkarken, euronun kazancı ise sadece yüzde 6.5`da kaldı.

Doların TL ve euro karşısındaki hızlı yükselişi ödemeler dengesi hesaplarını bozduğu gibi, enflasyona karşı uygulanan kur çıpasının etkisini de azalttı. Sepetin TL karşısında ekimdeki yüzde 1`lik aylık artış oranı, Kur Programı çerçevesinde kasım ve aralıkta da aynı olacak. Bu oran aylık bazda 2001`in ilk çeyreğinde yüzde 0.9, ikinci çeyreğinde ise yüzde 0.85 olarak gerçekleşecek. 2001`in ikinci yarısında ise devalüasyon oranı kademeli olarak genişleyecek bant içinde aşamalı yükselecek. TL`nin sepet karşısındaki yıllık devalüasyon oranı 2000`de yüzde 19.9, 2001`de ise ikinci yarıdaki bant uygulamasına bağlı olarak ortalama yüzde 10.8 dolayında olacak.

MB, sepetteki artış sınırlamasıyla dövizi enflasyon karşısında çıpa olarak kullanıyor. Ancak bürokratlara göre, bant sistemine geçinceye kadar dolardaki artış hızının eurodan fazla olmaya devam etmesi, sepetin hareketinin büyük ölçüde dolar tarafından belirlenmesine neden olacak. Bu durum, sepetin çıpa özelliğinin önümüzdeki dönemde de zayıf düşmesi sonucunu doğuracak. MB de doların hızlı yükselişinin hem sepet kompozisyonunu, hem de döviz kurunun fiyatlar üzerindeki çıpa özelliğini zayıflattığını teyit etti. MB`nin eylül Ekonomik Raporu`nda, ekonomide fiyatlandırmada döviz kurunun hala en önemli belirleyicilerden biri olduğunun altı çizildi. (FİNANSAL FORUM)