Devlet harcamalarına ‘5N, 1K kuralı’ geliyor
Bigpara Haber
Gazetecilikte, haber yazım tekniğinin temel formülü ‘5N-1K’, kamu harcamaları için hazırlanan yeni modele ilham kaynağı oldu. Model, ‘‘Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden ve Kim’’ sorularının yanıtları ile harcamaların disipline edilmesini öngörüyor.
Türkiye`nin, Avrupa Birliği (AB), Dünya Bankası ile Uluslararası Para Fonu`na (IMF) ortak taahhüdü olan ‘Mali Yönetim ve İç Kontrol Kanunu’ taslak çalışmalarında ilginç tartışma ve gelişmeler yaşanıyor.
Kamu harcamalarında; hesap verilebilirlik, saydamlık, etkinlik, verimlilik ilkelerine dayanan ve hesapların yönetimiyle denetiminde yeni bir model getirmesi amaçlanan yasa tasarısının, Haziran ayı sonuna kadar TBMM`ye gönderilmesi gerekiyor. Maliye Bakanlığı öncülüğünde, Sayıştay, Başbakanlık Teftiş Kurulu, Dünya Bankası ve AB yetkililerinin de katılımıyla sürdürülen yasa taslağı çalışmaları, son günlerde hız kazandı.
Taslakla ilgili olarak geçen hafta yapılan bir toplantıda, gazetecilikte haber yazımının temel kurallarından birisi olan ‘‘5-N, 1-K’’ kuralının gündeme geldiği öğrenildi. Üst düzey bir yetkili, kamu mali yönetim ile denetimin uygulamada etkin işlemesini sağlamaya dönük olarak taslakta, ‘‘Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden ve Kim’’ soruları ile bu soruların yanıtlarından oluşan bir modelin yer almasını önerdi. Sözkonusu toplantıda, olumlu tepkilerle karşılanan bu önerinin, taslağın nihai haline konulup konulmayacağı henüz belli değil.
NE GETİRECEK?
Kamu harcamaları açısından devletin tanımı yeniden yapılacak. Her bakanlığa harcamaların yönetimi ve denetimi konusunda inisiyatif tanınacak. İç denetim ile dış denetimin birbirinden ayrılmasının öngörüldüğü bu modele göre, her bir bakanlıkta, doğrudan bakana bağlı, ‘iç mali denetçi’ görevlendirilecek.
‘İç denetçi’nin altında ‘mali kontrol yetkilisi’ çalışacak. ‘Mali kontrol yetkilisi’, her bir bakanlıkta, işlemler, projeler ve olaylar bazında mali kontrolden sorumlu olacak. Model kapsamında her bakanlıkta, bir de ‘muhasip’ görev yapacak.
Maliye Bakanlığı bünyesinde görev yapacak ‘İç Mali Denetim Komitesi’ kurulacak. Saptanan hedef ile uygulamaların sonuçları, kamuoyu ve TBMM`ye ayrıntılı biçimde duyurulması planlanıyor.
Model doğrultusunda, ‘klasik anlamda soruşturmaya dayalı teftiş ile mali denetimin mantık ve işlev olarak birbirinden ayrılması’ gerektiği belirtiliyor. Ancak Maliye Teftiş Kurulu`nun, böyle bir ayrıma ve modele, ‘‘Maliye`nin halen bütün devlet teşkilatı üzerindeki denetimin kaldırılmak istendiği’’ gerekçesiyle tepki gösterdiği öğrenildi.
Maliye Teftiş Kurulu, bu nedenle toplantılara temsilci göndermeyerek, yasa taslağıyla ilgili çalışmaları protesto etti. Maliye Teftiş Kurulu`nun, ‘‘Biz denetim yetkimizden kesinlikle vazgeçmeyiz. Kimi koyarsanız koyun, bizim denetim yetkimiz bakidir’’ diye görüş bildirdiği öğrenildi. Maliye Teftiş Kurulu`nun konuya ilişkin rahatsızlığının gözardı edilemeyeceği belirtilirken, taslakla ilgili çalışmaların son şeklini nasıl alacağı merakla bekleniyor.
Brekk: IMF, bütçe ve paraya odaklanacak
Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye Temsilcisi Odd Per Brekk, 15 Mayıs`ta Juha Kahkonen başkanlığında ‘İkinci Gözden Geçirme’ için gelecek heyetin, bütçe, para politikası hedefleri ile ekonomik programın sürdürülmesi için gerekli önlemlere odaklanacağını açıkladı.
Brekk, yazılı açıklama yaparak, İstanbul ve Ankara`da ekonomi yetkilileri ile özel sektör temsilcileriyle görüşecek olan heyetin, yaklaşık iki hafta Türkiye`de kalacağını bildirdi.
Açıklamaya göre, görüşmelerin öngörüldüğü gibi tamamlanması ve gerekli adımların atılması durumunda, IMF İcra Direktörleri Kurulu Haziran ayı ortalarında toplanarak 1.1 milyar dolar tutarındaki kredi dilimini serbest bırakabileceğini bildirdi.
İkinci Gözden Geçirme`de, bankaların yeniden sermayelendirilmesi programı, şirketlerin borçlarının yeniden yapılandırılmasını öngören İstanbul Yaklaşımı, uluslararası deneyimler çerçevesinde Kamu İhale Yasası‘nın gözden geçirilmesi, KİT’lerdeki atıl istihdama ilişkin kesin rakamların belirlenmesi, özelleştirme, özel sektörün yatırım ortamının artırılması kamu kaynaklarının kullanımında şeffaflık konuları ele alınacak.
IMF heyeti, Gözden Geçirme incelemelerini, Mayıs ve Temmuz 2002`de olmak üzere, her iki ayda bir, izleyen dönemde de (Ekim 2002‘den itibaren) üç ayda bir gerçekleştirecek. Mayıs ve Temmuz aylarındaki Gözden Geçirmelerin ardından, yaklaşık 1 milyar 150’şer milyon dolarlık iki kredi dilimi serbest bırakılacak. Ekim ayındaki Gözden Geçirme`den sonra ise yaklaşık 1.5 milyar dolarlık yılın son kredi dilimi de serbest kalacak.
Türkiye`nin, Avrupa Birliği (AB), Dünya Bankası ile Uluslararası Para Fonu`na (IMF) ortak taahhüdü olan ‘Mali Yönetim ve İç Kontrol Kanunu’ taslak çalışmalarında ilginç tartışma ve gelişmeler yaşanıyor.
Kamu harcamalarında; hesap verilebilirlik, saydamlık, etkinlik, verimlilik ilkelerine dayanan ve hesapların yönetimiyle denetiminde yeni bir model getirmesi amaçlanan yasa tasarısının, Haziran ayı sonuna kadar TBMM`ye gönderilmesi gerekiyor. Maliye Bakanlığı öncülüğünde, Sayıştay, Başbakanlık Teftiş Kurulu, Dünya Bankası ve AB yetkililerinin de katılımıyla sürdürülen yasa taslağı çalışmaları, son günlerde hız kazandı.
Taslakla ilgili olarak geçen hafta yapılan bir toplantıda, gazetecilikte haber yazımının temel kurallarından birisi olan ‘‘5-N, 1-K’’ kuralının gündeme geldiği öğrenildi. Üst düzey bir yetkili, kamu mali yönetim ile denetimin uygulamada etkin işlemesini sağlamaya dönük olarak taslakta, ‘‘Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden ve Kim’’ soruları ile bu soruların yanıtlarından oluşan bir modelin yer almasını önerdi. Sözkonusu toplantıda, olumlu tepkilerle karşılanan bu önerinin, taslağın nihai haline konulup konulmayacağı henüz belli değil.
NE GETİRECEK?
Kamu harcamaları açısından devletin tanımı yeniden yapılacak. Her bakanlığa harcamaların yönetimi ve denetimi konusunda inisiyatif tanınacak. İç denetim ile dış denetimin birbirinden ayrılmasının öngörüldüğü bu modele göre, her bir bakanlıkta, doğrudan bakana bağlı, ‘iç mali denetçi’ görevlendirilecek.
‘İç denetçi’nin altında ‘mali kontrol yetkilisi’ çalışacak. ‘Mali kontrol yetkilisi’, her bir bakanlıkta, işlemler, projeler ve olaylar bazında mali kontrolden sorumlu olacak. Model kapsamında her bakanlıkta, bir de ‘muhasip’ görev yapacak.
Maliye Bakanlığı bünyesinde görev yapacak ‘İç Mali Denetim Komitesi’ kurulacak. Saptanan hedef ile uygulamaların sonuçları, kamuoyu ve TBMM`ye ayrıntılı biçimde duyurulması planlanıyor.
Model doğrultusunda, ‘klasik anlamda soruşturmaya dayalı teftiş ile mali denetimin mantık ve işlev olarak birbirinden ayrılması’ gerektiği belirtiliyor. Ancak Maliye Teftiş Kurulu`nun, böyle bir ayrıma ve modele, ‘‘Maliye`nin halen bütün devlet teşkilatı üzerindeki denetimin kaldırılmak istendiği’’ gerekçesiyle tepki gösterdiği öğrenildi.
Maliye Teftiş Kurulu, bu nedenle toplantılara temsilci göndermeyerek, yasa taslağıyla ilgili çalışmaları protesto etti. Maliye Teftiş Kurulu`nun, ‘‘Biz denetim yetkimizden kesinlikle vazgeçmeyiz. Kimi koyarsanız koyun, bizim denetim yetkimiz bakidir’’ diye görüş bildirdiği öğrenildi. Maliye Teftiş Kurulu`nun konuya ilişkin rahatsızlığının gözardı edilemeyeceği belirtilirken, taslakla ilgili çalışmaların son şeklini nasıl alacağı merakla bekleniyor.
Brekk: IMF, bütçe ve paraya odaklanacak
Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye Temsilcisi Odd Per Brekk, 15 Mayıs`ta Juha Kahkonen başkanlığında ‘İkinci Gözden Geçirme’ için gelecek heyetin, bütçe, para politikası hedefleri ile ekonomik programın sürdürülmesi için gerekli önlemlere odaklanacağını açıkladı.
Brekk, yazılı açıklama yaparak, İstanbul ve Ankara`da ekonomi yetkilileri ile özel sektör temsilcileriyle görüşecek olan heyetin, yaklaşık iki hafta Türkiye`de kalacağını bildirdi.
Açıklamaya göre, görüşmelerin öngörüldüğü gibi tamamlanması ve gerekli adımların atılması durumunda, IMF İcra Direktörleri Kurulu Haziran ayı ortalarında toplanarak 1.1 milyar dolar tutarındaki kredi dilimini serbest bırakabileceğini bildirdi.
İkinci Gözden Geçirme`de, bankaların yeniden sermayelendirilmesi programı, şirketlerin borçlarının yeniden yapılandırılmasını öngören İstanbul Yaklaşımı, uluslararası deneyimler çerçevesinde Kamu İhale Yasası‘nın gözden geçirilmesi, KİT’lerdeki atıl istihdama ilişkin kesin rakamların belirlenmesi, özelleştirme, özel sektörün yatırım ortamının artırılması kamu kaynaklarının kullanımında şeffaflık konuları ele alınacak.
IMF heyeti, Gözden Geçirme incelemelerini, Mayıs ve Temmuz 2002`de olmak üzere, her iki ayda bir, izleyen dönemde de (Ekim 2002‘den itibaren) üç ayda bir gerçekleştirecek. Mayıs ve Temmuz aylarındaki Gözden Geçirmelerin ardından, yaklaşık 1 milyar 150’şer milyon dolarlık iki kredi dilimi serbest bırakılacak. Ekim ayındaki Gözden Geçirme`den sonra ise yaklaşık 1.5 milyar dolarlık yılın son kredi dilimi de serbest kalacak.