Cari açık 2015'in zirvesinde

Cari açık Mart'ta 4,96 milyar dolar ile aylık bazda yılın zirvesinde geldi. Ocak'ta cari açık 2 milyar dolar, Şubat'ta 3,2 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

Cari açık Ocak-Mart döneminde 10,91 milyar dolar oldu.  Net hata noksan Mart ayında 91 milyon dolar oldu.

Merkez Bankası verilerine göre, oniki aylık cari işlemler açığı, geçen yılın aynı dönemindeki 43.92 milyar dolardan, 45.5 milyar dolara yükseldi.

PİYASALARDAKİ SON DURUM İÇİN TIKLAYIN... 

NEDEN ARTTI?

Merkez Bankası açıklamasına göre cari açıktaki bu artışta, dış ticaret açığının 1.5 milyar dolar artarak 4.86 milyar dolara yükselmesi, net hizmet gelirlerinin 47 milyon dolar azalarak 1.08 milyar dolara gerilemesi ve birincil gelir açığının 50 milyon dolar artarak 1.26 milyar dolara yükselmesi etkili oldu.

Bunun yanında, net altın ihracatının geçen yılın aynı ayına göre 427 milyon dolar azalarak 822 milyon dolara düşmesi de açığı büyüten etkenlar arasında yer aldı.

Diğer yandan, doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler,  bir önceki yılın aynı ayına göre 622 milyon dolar azalarak 280 milyon dolara geriledi.

Bu dönemde, portföy yatırımlarında da 2.95 milyar dolar tutarında net çıkış yaşanırken, yurtdışında yerleşik kişilerin hisse senedi piyasasında 580 milyon dolar net satım, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında ise 444 milyon dolar net alım gerçekleşti.

Hükumet 2.75 milyar dolar net geri ödeme, bankalar ve diğer sektörler ise sırasıyla 553 milyon dolar ve 107 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirdi.

Cari denge olumlu bir görüntü çizmiyor

ALB Forex Analisti Enver Erkan, mevcut doneler eşiğinde cari açığın GSYH’ye oranının 2015 yılı içinde yüzde 5’in üzerinde kalabileceğini belirtti. 

ALB Forex Analisti Enver Erkan, Merkez Bankası’nın açıkladığı cari açık verilerini yorumladı. İşte, cari açığın GSYH’ye oranının 2015 yılı içinde yüzde 5’e yaklaşmakla beraber üzerinde kalacağını düşündüğünü ifade eden Erkan’ın yorumu:

Konjonktürel avantajların iç ve dış faktörler ve yapısal sorunlar nedeniyle elimine olduğunu gözler önüne seren bir cari açık verisi almış bulunuyoruz. Eş dönemler arasında kıyaslama yapacak olursak, Mart 2014 döneminde 3,39 milyar dolar olan Türkiye cari açığı; Mart 2015 döneminde 4,96 milyar dolara yükseldi. 2014 Mart döneminde ortalama 100 dolar olan Brent petrol/varil fiyatı 2015 Mart döneminde 48 dolar olmasına rağmen, yani petrol eş dönemler arasında yüzde 52 gerilemiş olmasına rağmen, yüksek kurun ithalata olan baskısı bu avantajı ortadan kaldırıyor. Bu nedenden dolayı petrol fiyatlarının 2014 yılına göre görece düşük olması avantaj oluşturmuyor.

Zira; ilgili dönemler arasında Türk Lirası’nın Mart 2014 – Mart 2015 arasında dolara karşı yüzde 15 değer kaybı söz konusu. İlgili dönemde de ortalama kur 2,22’den 2,59’a yükseldi. İhracat kanadında ise; Euro’nun değer kaybından dolayı oluşan parite etkisi, komşulardaki politik sorunların ve jeopolitik risklerin yarattığı hacim daralması ve bunun ekonomik yansımaları neticesinde ihracatta azalma söz konusu. Dolayısıyla cari açık alt kalemlerinden dış ticaret açığının 4,86 milyar dolara yükselmiş olması, gelen verinin beklentiden yüksek gerçekleşmesindeki en önemli etken oldu. Geçen yılın aynı döneminde dış ticaret dengesi kaleminde 3,36 milyar dolarlık bir açık söz konusuydu.

Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişlerde de azalma görüyoruz. Geçen yılın aynı ayına göre 620 milyon dolar azalan doğrudan yatırımların yanı sıra, portföy yatırımlarında da geniş resimde net çıkış olduğu gözlemleniyor. Kaynağı belirsiz para girişi olarak bilinen net hata noksan kaleminde ise Şubat ayında 4,66 milyar dolar giriş olurken, Mart ayında sadece 91 milyon dolarlık giriş olduğunu görüyoruz. Net hata noksan Mart 2014 döneminde ise 2,91 milyar dolar para girişi şeklinde gerçekleşmişti. 

Diğer yandan revizyonlar oldukça dikkat çekici. Çünkü Şubat ayı net hata noksan kaleminde 4,3 milyar dolardan 4,6 milyar dolara doğru bir revizyon var. Şubat ayı cari açığı da 3,20 milyar dolardan 3,53 milyar dolara doğru revize edildi. Bugün 5 milyar dolara yakın gelmiş olan cari açık da bir sonraki ayda yukarı yönlü revizyona uğrayabilir. 

Mevcut durum içinde cari açık tablosu olumlu bir görüntü oluşturmuyor. Öncü göstergeler eşiğinde ilk çeyrek için yüzde 1,5 büyüme tahminimizi koruyoruz. Ocak – Mart döneminde cari açığın 10,91 milyar dolar olarak gerçekleştiğini düşünürsek, ilk çeyrekte cari açığın GSYH’ye oranı da yüzde 5,74 olarak gerçekleşebilir. İlk yarıdan sonra cari açığın konjonktürel olarak gerilemesi ihtimali olsa da, yüksek kur ve benzeri makro dezavantajların sınırlayıcı etkisi olabilir. Mevcut doneler eşiğinde ise cari açığın GSYH’ye oranının 2015 yılı içinde yüzde 5’e yaklaşmakla beraber üzerinde kalacağını düşünüyoruz