Borsanin Bu Seviyesinde Nasil Hareket Etmeli?

IMKB`nda islem goren hisse senetlerinin neredeyse tamami, 1999 Kasim ayindan baslayarak 2000 Ocak ayi ortalarina kadar deger kazandi. 1 Kasim 1999 tarihi itibariyle 6.600 olan IMKB ulusal 100 endeksi, ocak ayinin ortalarinda 20.000`li seviyeleri gordu. Bu muthis yukselis dalgasi sirasinda, tasarruflarina diger yatirim araclarinda tatmin edici gelir elde edemeyecegini dusunen bircok yatirimci borsaya yoneldi. Kasim ayi itibariyle 800 bin civarinda olan Takasbank`taki yatirimci hesabi sayisi, iki ay icinde 1 milyonu asti. Gecen yilin eylul ve ekim aylarinda, en iyimser uzmanlar bile endeksin 2000`in ilk aylarinda 8.000-9.000 araliginda seyredecegi tahminini yapiyordu. Bugun ise endeksin artik 15.000 puanin altini zor gorecegi ileri suruluyor. Borsa endeksinde bu kadar sure icinde, bu kadar buyuk bir degisim yasanmasi tabii ki IMKB`de yeni yeni yatirim yapmaya baslayanlarin kafasini karistiriyor. Ornegin gecen hafta herkes aciklanacak olan enflasyon rakaminin borsanin yonunu belirleyecegini ileri surdu. Ocak enflasyonu yuksek cikarsa borsada hizli bir dusus olacagi iddia edildi. Fakat beklenen olmadi. Hem de enflasyon rakamlari beklenin de uzerinde cikmasina ragmen... TEFE`de yuzde 5.8, TUFE`de yuzde 4.9 olarak ackilanan enflasyon rakami, borsa tarafindan dikkate alinmadi. Hukumetin beklentilerine gore ocak ayi enflasyon rakaminin surpriz olmamasi, borsanin da ayni dusunceyle hareket ettigini gosterdi. Persembe gunu 16.096 puandan kapanan bilesik endeks, enflasyonun aciklandiginin ertesi gunu 16.870 puana cikti. Ocak enflasyonu beklentilerinin zaten olumsuz olmasi, piyasanin bundan sonraki gelismelere odaklanmasina neden oldu. Hukumetin aciklamalarina paralel olarak subat ayi enflasyonunun da yuksek cikabilecegi, ancak piyasalar uzerinde bu aydan sonra aciklanacak olan enflyason oranlarinin etkili olacagi ifade ediliyor. Borsada gecen hafta yasanan dususte Turkiye`ye gelen Dunya Bankasi heyeti ile Hazine arasinda enerji ozellestirmeleri konusunda cikan ihtilaf soylentileri de etkili oldu. Dunya Bankasi`nin `devir`den cak, `satis`i tasvip ettigi haberleri, borsayi enflasyondan daha fazla etkiledi. Uzmanlara gore enflasyonda gercek bir iyilesmenin olup olmayacagi, mart ve nisan ayinda aciklanacak rakamlarla ortaya cikacak. Uzun yillar boyunca suren kronik enflasyondan kurtulmak icin piyasalarin hukumete iki uc ay daha tolerans tanimasi bekleniyor. Bahar aylarinda ortaya cikan datalar 2000 yili Turkiye`sinin profilini de cizecek. Ocak ayi enflasyonunu yuksek cikacagi beklentisini onceki haftalarda satmaya baslayan borsa, bu nedenle aciklamanin yapildigi ertesi gun duus gostermedi. Bir suredir dusus egiliminde hareket eden borsanin, mayis ayina kadar nasil bir trend izleyecegini 30 araci kurumun yoneticilerine sorduk ve tahminleri aldik. Borsacilarin uzerinde en fazla birlestigi tahminin altini hemen cizmekte fayda var. Agirlikli olarak borsa endeksinin mart ayina kadar 16.000-17.000 puan seviyelerinde dalgalanmasi bekleniyor. Bahar aylarinda temel ekonomik verilerle sirketlerden gelecek somut gostergelerde bir iyilesme olursa, borsada yeni bir cikis dalgasi baslayacak. Bu iyi beklentinin yaninda, bir de kotusu var. Enflasyon datalarinin mart ve nisan aylarinda da kotu cikmasi, hukumet ortaklari arasinda yumusuzlugun olusmasi, uluslararasi rating kuruluslarindan gelebilecek olumsuz aciklamalar, ankete katilanlarin yuzde 35`ine gore endeksin 13.000-14.000 puana kadar gerilemesine neden olacak. Bu senaryoya gore yuzde 30 ise gerilemenin 12.000-13.000 puana kadar surecegini soyluyor. Uzmanlar, mayis ayina kadar endeksin bu seviyelerdeki sikisik seyrinin bir sure daha devam edebilecegi, ancak dusus yonundeh arekete neden olacak beklentilerden cok, yukselisi destekleyen gelismelerin daha fazla olacagi tahmininde bulunuyor. IMF`den gelecek olumlu haberlerle Cumhurbaskanligi secimi konusunda hukumetin uzlasmasinin, piyasadaki havayi olumluya cevirecegi one suruluyor. Gecen hafta carsamba gunu, Japon derecelendirme kurulusu JCR`nin Turkiye`nin kredi notunu yukseltmesinin piyasada olumlu karsilanmasinin ardindan, gzoler notumuzu duragandan olumluya ceviren Standard&Poor`s ve Moody`s`e cevrildi. Ancak piyasada konustugumuz uzmanlar, kisa vadede bu iki kurulusun kredi notunu yuksletmesinin zor oldugunu soyluyor. Subat ayinda endeksin yonunu, aciklanacak olan 1999 yil sonu bilancolari da etkileyecek. Gerek siyasal, gerekse ekonomik etkenlerden dolayi cok iyi gecmeyen 1999`un sirketlerin bilancolarin da olumsuz etkilemesi bekleniyor. Zaten bu durum, gecen yil sirketlerin ucer aylik periyodlar halinde acikladigi bilancolardan da gorulebiliyordu. yil sonu bilancosunda da daha onceki bilancolardan farkli bir tablo ortaya cikmayacagini soyleyen uzmanlar, parlak rakamlar beklemiyor. Bunun yaninda surpriz yapacak sirketler de olabilecegi ileri suruluyor. Fakat yine de borsaya yine girenler, sirketlerin 1999 bilancolarina yatirimlarina yon vermek adina cok iyi incelemeli. Faiz oranlarinin asagi cekilmesiyle birlikte, sirketlerin faaliyet disi karlarinda dususler bekleniyor. Yatirim yapmayarak parasini faizde degerlendiren sirketlerin yeni yatirimlarinin gudeme gelecegini soyleyen uzmanlar, bu sirketlerin faaliyet karlarinda da artislar olacagini ifade ediyor. uzmanlar, bu durumun uc aylik bilancolardan cok alti aylik bilancolarda gozlenmeye baslayacagina dikkat cekerek, sirketlerin yavas yavas asil faaliyet alanlarina donecegini belirtiyor. Bunun bir de finans kismi bulunuyor. Yuksek risk nedeniyle, yuksek faiz talep eden bankalar, topladigi mevduatlari, hazine bonosu, devlet tahvili gib irisksiz, getirisi yuksek enstrumanlarda degerlendiriyordu. Ancak faizlerdeki ciddi dususlerin ardindan bankalarin asli gorevlerine donmes ibekleniyor. Bankalarin kredi faizlerini dusurmesi ise sanayi sirketlerinin kredi maliyetlerinin asagi dusmesi anlamina geliyor. Hukumetin politikalarini kararli bir sekilde devam ettirmesi halinde sanayi sirketlerinin guclenecegine ve beklentilerinin artacagina dikkat cekiliyor. (EKONOMIST)