ABD ekonomisinde sürpriz daralma

ABD ekonomisi, 2022 yılının birinci çeyreğinde beklentilerin aksine 1,4 oranında daraldı. Piyasa beklentisi yüzde 1,1 büyümesi yönündeydi. Ekonomik daralmada Rusya-Ukrayna savaşı ile oluşan arz zinciri sıkıntıları etkili oldu.

ABD EKONOMİSİ SÜRPRİZ BİR DARALMA GÖSTERDİ
Enver Erkan - Tera Yatırım Başekonomisti

Bu haftanın öne çıkan birinci kademe ekonomik verisi olarak, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2021 sonundaki %6,9'luk büyüme hızının ardından yıllık %1,4 düştü. Ekonomistlerin medyan tahmini %1 artış yönündeydi. Bu rakam, sonraki ayların tahminleri ve nihai GSYH açıklaması ile birlikte iki kez daha revize edilecek. Böylelikle, ABD ekonomisi beklenmedik bir şekilde küçüldü ve 2020'den bu yana ilk daralmasını kaydetti. COVID-19 kısıtlamalarının gevşetildiği ve Ukrayna savaşının büyüme üzerinde karışık etkileri olan bir dönem olması itibariyle 1Ç22 sonu ve 2Ç22’ye taşınan momentum kritik önemde ve jeopolitik dinamikler eşliğinde büyüme üzerinde bazı aşağı yönlü risklerin de altı çizilmekte.

Alt kalemlere bakacak olursak; net ihracat ve stoklar, manşet büyümeden yaklaşık 4 yüzde puanı düştü. Hükümet harcamaları daralarak GSYİH üzerinde de baskı oluşturdu. Yine de, GSYİH'nın ticaret ve stok bileşenlerini dışlayan altta yatan talebin bir ölçüsü olan yerel alıcılara yapılan gerçek nihai satışlar, dördüncü çeyrekteki %1,7'lik hızdan bir iyileşme ile yıllık %2,6 arttı. Ekonominin en büyük parçası olan kişisel tüketim, 2021 sonundaki %2,5'e kıyasla ilk çeyrekte yıllık bazda %2,7 arttı. Enfeksiyon oranları azaldıkça ve kısıtlamalar hafifledikçe, tüketiciler mallara yapılan harcamalardan hizmetlere doğru dönüyor. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ise benzin fiyatlarında ani bir artışa yol açtı ve yüksek enflasyon, fiyata duyarlı tüketicileri, isteğe bağlı dayanıklı mal kategorilerinde harcama yapmaktan caydırdı.

Konut piyasası soğuma belirtileri gösteriyor: Talep güçlü, ancak rekor düzeyde yüksek ev fiyatlarıyla birlikte ipotek oranlarındaki hızlı artış, satın alınabilirliği azalttı. Çok daha küçük bir pazar olan yeni ev satışları ilk iki ayda ılımlı bir şekilde artmasına rağmen, mevcut evlerin satışları ilk çeyrekte düştü. Ekipmana yapılan iş yatırımı ise keskin bir şekilde hızlandı. Buna karşın; Ukrayna'daki savaş, tedarik zincirleri ve talep için riskler yaratıyor. Düşük satış-stok oranları ise, firmalar stokları yeniledikçe ve büyümeye katkıda bulunurken üretimi desteklemeye devam edecektir.

Manşet veri kesinlikle olumsuz… Son veriler, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden hemen önceki aylarda daha zayıf bir performansa işaret ediyor. Bu yılın başında, Covid-19 vakaları azaldıkça harcamalar arttı. Çeyrek uzadıkça, yüksek enflasyon satın alma gücünü azaltmaya başladı. Omicron varyantının 1Ç22’de genel faaliyet baskısını da elbette hesaba katmak gerekecektir. Giderek belirsizleşen koşullar arasında 2021'in dördüncü çeyreğinden itibaren yavaşlamanın boyutu izlemek durumundayız. Savaş dinamikleri dışlandığında ise, sadece omicrona bağlı koşulların rahatlaması ile eğişken stoklar ve ticaretten kaynaklanan düşüşün sonuçları geçici olacaktır. Yılın sonraki çeyreklerinde büyümenin öngörülen patikaya ulaşması olasılık dahilindedir ve bu yıl için Fed %2,8’lik GSYH büyümesi beklemektedir. 

Daha hızlı enflasyon ortamında Fed para politikasını gelecek hafta faiz oranlarında yarım puanlık bir artış ile sıkılaştırma aşamasını ilerletecektir. Son birkaç günde, 50 bps’lik fiyatlama tamamlandıktan sonra FOMC’den Bullard’ın 75 bps rehberliği de marjinal olasılıkları işin içine dahil etti. Enflasyon yukarı yönlü seyrini sürdürürken ve koronavirüs kısıtlamaları gevşetilirken (ilk çeyrek yavaşlaması büyük oranda koronavirüs kısıtlarına atfedilecektir), Fed bu aşamada parasal sıkılaşmadan geri dönecek bir doğrultuya girmez. Merkez bankasının sıkılaştırmanın seviyesini azaltacak olsa bile, bunu daha ileri bir aşamada daha yüksek faiz oranları geçerliyken değerlendirecektir.