10 Kritere Gore Son 5 Yilin En Iyi 30 Sirketi.

Globalekonomik kriz, yuksek faizler ve iki buyuk depremle gecen 1999 yilinin olumsuz etkileri IMKB`deki sirketlerin bilancolarina da yansidi. Kurban Bayrami oncesinde IMKB`ye gonderilen denetimden gecmis yilsonu bilancolari, tum sirketler genelinde pek parlak gelmedi. Piyasanin beklentileri paralelinde gelen 1999 yil sonu bilancolarinda kari aciklanan 273 sirketin 1999 yili performansalri incelendiginde, ancak 196 sirketin kar ettigi goruluyor. Kalan 77 sirket ise yili zararla kapatti. Bilanco sonuclarina gore, gecen yilki mali krizin daha cok reel sektore zarar verdigi ortaya cikiyor. Sirketlerin karlarindaki dususlerin ana nedeni ekonomik krizin yani sira daha onceki yillarda yapilan plansiz buyume ve yatirim programlarindan kaynaklaniyor. Global krizle birlikte ozellikle Uzakdogulu bircok sirketin fiyat indirileri, diger ulkelerde oldugu gibi Turkiye`de de tum sektorleri olumsuz etkiledi. Yatirimlarin finansmani da sirketler icin ciddi problemlere neden oldu. 2000 yilinda ise tum dunyada kriz sonrasi toparlanma surecine girildi. Fakat buna ragmen piyasalarda talebin hemen canlanmasi ve urunlerdeki satislarin hemen artmasi beklenmiyor. Uzmarlar, 2000 yilinin sirketler acisindan 1999 yilina gore karlilik ve buyume acisindan daha olumlu gececegini dusunuyor. Bu beklentilerle hukumetin enflasyonun dusmesine yonelik uyguladigi politikalar da etkili oluyor. Hukumetin bu konuda basarili olmasi, sirketlerin onumuzdek idonemdeki bilancolarini dirakt olarak etkileyecek. Hangi sirketin karini ne olcude artiracagi, borclarini azaltip azaltmadigi, esas faaliyet gelirlerinin durumu yatirimcilarin dikkatle izleyecegi veriler arasinda bulunuyor. Onumuzdeki donemde aciklanacak bilancolar Turkiye ekonomisinin hangi yone gittigini de bir gostergesi olacak. Sirketlerin gelecegiyle ilgili en onemli datalardan biri olan bilancolar, yeni bu sirketlerin borsadaki performanslarini da yakindan ilgilendiriyor. Gecen yilin ozel durumundan dolayi genellikle kotu gelen bilancolara ragmen, sirketlerin mali acidan durumlarini gostermesi ve bundan sonraki performanslarina isik tutacak olmasi nedeniyle yatirimcilar icin uzun bir zaman dilimini kapsayan genis bir bilanco analizi hazirladik. Hazirladigimiz bilanco analizinde agirlikli olarak sirketlerin buyumeleri one cikarilmaya calisildi. Cunku buyume rasyolari sirketlerin gelecekte gosterecegi performansta oncu gostergelerdendir. Bu calisma sonucunda sen bes yilin en iyi sirketleri siralamasinda Klimasan, Abana, Gentas, Ford Otosan, Mardin Cimento, Banvit, Unye Cimento, Hurriyet Gazetecilik, yatas ve Bosch Fren ilk siralara oturdu. 1999 yilinin en iyi sirketleri siralamasinda da Aksu Enerji, Mardin Cimento, Adana Cimento, Abana elektromekanik, Arcelik ve Unye Cimento yer aliyor. Yapilan calismaya gore son 5 yilda genel olarak sirketlerin ozkaynaklarinin eriyerek karlilik ve satislarin dustugu goruluyor. 1995 yilinda yuzde 108.55 olan ozsermaye buyumesi 1999 yilinda yuzde 50.42`ye kadar gerilemis bulunuyor. 177 borsa sirketi uzerinden yapilan calismada ozellikle kredilere agirlik veren sirketlerin yuklu finansman giderleri altinda ezildikleri ve bu nedenle karliliklarinin dustugu goruluyor. Son bes yilda sirketlerin satislarinda ve karliliginda da azalma egilimi oldugu gozleniyor. 1995 yilinda yuzde 155 buyuyen 177 sanayi sirketi, 1996 yilinda yuzde 64.39, 1997`de yuzde 91.33, 1998`de yuzde 20 buyume kaydedildi. 177 borsa sirketi 1999 yilinda yuzde 7.36 oraninda kuculdu. Son bes yilin ortalama karliligi ise yuzde 64. 85 olarak gerceklesti. Son 5 yillik verilere gore en hizli buyuyen ve karlilik rasyolarinda en iyi 30 sirket arasinda 7 tane cimento sirketi bulunuyor. Istikrarli buyuyen bu sirketler gecen yil yasanan depremle de on plana cikti. Son bes yil disinda, yatirimcilari bilgilendirmek amaciyla sirketlerin acikladigi en son yani 1999 bilanco verilerine gore de bir calisma hazirladik. bu calisma da 10 kritere gore 197 sanayi sirketi icerisindeki en iyi firmalari yansitiyor. Bu calismada da her kriter once kendi icerisinde siralandiktan sonra toplam puan uzerinden butun sirketlerin siralamasi yapilarak toplam puana gore siralamaya gidilerek 1999 yilinin en iyi sirketleri ortaya cikarildi. 12 aylik bilancolara gore yapilan 1999 yili degerlendirmesinde yine cari oran, brut kar marji, net kar marji, toplam borc/toplam kaynak orani, borc buyumesi, esas faaliyet kar marji, net kar buyumesi, net satis buyumesi, aktif buyumesi ve oz sermaye buyumesiyle ilgili rasyolara yer verildi. Sanayi sirketleri arasinda yapilan analiz sonucunda 1999 yilinin en iyi sirketleri siralamasinda ilk on sirket arasinda Aksu Enerji, Mardin Cimento, Adana Cimento, Abana Elektromekanik, Arcelik, Unye Cimento, Gentas, Adel Kalemcilik, Goldas ve Banvit bulunuyor. Son bes yillik degerlendirmede oldugu gibi 1999`u kapsayan en iyiler siralamasinda da cimento sirketlerinin ilk siralara yerlestigi gozleniyor. Uzmanlara gore cimento sektoru 2000 yilinin da en gozde sektorleri icinde yer alacak. Bunun nedeni ise gecne yil yasanan deprem nedeniyle ortaya cikan konut ihtiyaci. Bu kountlarin yani sira var olan konutlarda da iyilestirme calismalarinin yapilacak olmasi nedeniyle cimento sektorunun bu yilda one cikmasi bekleniyor. 1999 yilinin en iyiler siralamasinda cimento sektoru icinde yer alan Mardin Cimento, Unye Cimento, Oysa Nigde Cimento ve Bolu Cimento bulunuyor. Bu siralamada cimento sektoru disinda insaat sektoru sirketleri icinde gosterebilecegimiz cam sirketleri dikkat cekiyor. bu sirketlerden Trakya Cam, Denizli Cam ve Anadolu Cam da en iyi ilk 30 sirket arasinda bulunuyor. Birbirine yakin bu iki sektorun yani sira beyaz esya sektorunden Arcelik`in de 2000 yili performansinin yuksek olacagi tahmin ediliyor. Gecen yil yasanan ekonomik krize ragmen bazi sektorlerin herseye ragmen one ciktigi gozleniyor. Cimento ve cam disinda gida sektoru de bunlardan biri. Gida sektorunun de 2000 yilinin gozde sektorleri arasinda olacagi yine beklentiler arasinda. Van Et ve Anadolu Gida da 1999`un en iyileri arasinda yer aliyor. Uzmanlara gore bu sirketlerin onumuzdeki donemle ilgili bkelentileri de yuksek. (EKONOMIST)