Janet ve Diğerleri
Hafta başında ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen New York’ta Ekonomi Kulübü etkinliğinde yaptığı konuşmada, Fed yetkililerinin faiz artırımında temkinli bir şekilde ilerlemeleri gerektiğini belirttikten sonra Dolar/TL kur seviyesi 2.87’den 2.82 seviyesine kadar geriledi. Borsa İstanbul 100 endeksi 81.000’den 83.000 seviyesinin üzerine yükseldi. Euro/Dolar paritesi 1.11’den 1.13 seviyesinin üzerine yükseldi.
Aslında Janet Yellen’ın yaptığı konuşma, Fed’in 16 Mart tarihinde para politikası toplantısından sonra yaptığı güvercin açıklamaları destekler nitelikteydi. Biliyorsunuz bu toplantı piyasaları oldukça pozitif bir algıya yöneltmiş ve bir anda 2.93 seviyesinin üzerinde olan Dolar/TL kuru 2.83’e gerilemişti. O zamandan beri de her ne kadar diğer Fed yetkililerinin (Philadelphia, Atlanta, San Francisco ve Chicago Fed Başkanları) yaptığı şahin açıklamalarla kurda yukarı yönlü volatilite yaşandıysa da kalıcılık sağlamamıştı. Kurda yukarı yönlü volatiliteye en son önlem Janet Yellen’ın faiz artırımlarında temkinli gitmeleri gerektiği yönündeki açıklamaları ile geldi.
Ancak Janet Yellen’ın diğer Fed üyeleri ile konsensüs oluşturmadığına dair sinyaller alıyoruz. Bu hafta, Chicago Fed Başkanı Evans yine ABD ekonomisinde risk görünümünün aşağı yönde meyilli olduğunu vurguladı. Ona göre işgücü piyasasında süren iyileşmeyle paralel Haziran ayında faiz artırımı yönünde hareket edilebilir.
Yellen’ın temkinli duruşun arkasında iki önemli riskin: Çin’deki büyümenin yavaşlaması ve petrol fiyatlarının bulunduğunu söylemesi bence önemli bir faktör olarak önümüzde duruyor. Zira bu iki riskten birincisi Çin büyümesi konusunda ABD ekonomisi şu anda olduğu gibi global ekonomik büyüme profilinden pozitif yönde ayrışırsa ve petrol fiyatları Mart ayı başından beri olduğu gibi 40 doların üzerinde devam ederse Yellen bu argümanını uzun vadede savunamayacak durumda kalacak. Evans’ın konuşması son konjonktürde daha rasyonel görünüyor.
ABD’deki pozitif ayrışmanın sinyallerinden birini geçtiğimiz Çarşamba günü işgücü piyasası rakamlarında gördük. ABD’de, tarım dışı istihdam rakamına öncü kabul ettiğimiz özel sektör istihdam verisi Mart ayında 194 bin beklentilerine karşılık 200 bin olarak açıklandı. Özel sektör istihdamı beş aydır üst üste 200 bin seviyesinin üzerinde açıklanıyor. Bu Cuma günü de ABD’de Mart ayı için tarım dışı istihdam rakamı açıklanacak. Geçen ay 190 bin beklentisine karşılık 241 bin olarak açıklanan bu veri, Mart ay için de beklenti olan 205 bin rakamının üzerinde açıklanabilir.
Janet Yellen’ın sözle yönlendirmelerinin devam edeceğini, ancak bunun, makroekonomiyi değil tamamen piyasaları hedefleyen temkin içerdiğini düşünüyorum. Bu bağlamda piyasalardaki son rakamların kalıcı olmadığını, Mayıs ayı itibariyle düşüşler olabileceği riskini göz önünde bulundurmakta fayda var.