Doha’da hedef “Dondurma”yı gündemde tutmak
Kritik 17 Nisan geldi çattı. Bu Pazar günü petrol üreticisi onlarca ülkenin temsilcisi Katar’ın başkenti Doha’da bir araya gelerek petrol fiyatlarına istikrar getirecek bir planı değerlendirecek. Plan, ülkelerin petrol üretimlerini artırmamaları ve belli bir seviyede dondurmalarını üzerine kurulu.
Dünya ekonomisinde büyüme hız kesince azalan talep petrol fiyatlarını vurdu. Üreticiler üretmeye devam ederken talebin azalması nedeni ile dünyada ciddi bir petrol arz fazlası oluştu. Bu süre zarfında fiyatların düşük olması nedeni ile başta ABD olmak üzere birçok ülkede şirketler kepenk indiriyor. Bunu her hafta açıklanan sondaj kuyusu sayılarının azalmasından anlıyoruz.
Uluslararası Enerji Ajansı küresel petrol talebi artışının bu sene günde 1,2 milyon varile inmesini beklediğini açıkladı. Geçen sene günlük talep 1,8 milyon varil seviyesindeydi.
Bu toplantının hedefi talep azalmaya devam ederken stokları azaltılması ve fiyatların biraz dengelenmesi. Burada kilit ülke de İran… İran’ın katılıp katılmayacağı uzun süre tartışılan toplantıya bir temsilci göndereceği açıklandı ama İran’ın bu toplantıya katılmasını üretimi dondurmayı değerlendirdiği şeklinde algılamamak lazım. Ambargoların kalmasının ardından İran’ın tek düşündüğü üretimini artırmaya devam etmek ve pastada kendine iyi bir yer edinmek. Suudi Arabistan ezeli rakibi İran dondurmazsa üretimini dondurmaya sıcak bakmayacak gibi görünüyor. Yakın zamanda kredi notu düşürülen Suudi Arabistan’da ciddi ekonomik sorunlar söz konusu.
Geçen sene ham petrolün varil fiyatı %31, Brent Petrolün varil fiyatı da %35 gerilemişti. Fiyatlardaki gerileme, gelirlerinin büyük bölümünü petrol ticaretinden elde edilen gelirin oluşturduğu ülkelere zarar veriyor. Bu yılbaşından bu yana üretimin dondurulması yönündeki açıklamaların ve stokların ufak ufak azalmasının etkisiyle petrol fiyatları %10 civarında değer kazandı ve fiyatlar yeniden 40 doların üzerine çıktı. Dolayısı ile petrol üreticileri açısından somut bir anlaşma kadar, petrol üretimini dondurma gündemini sıcak tutmanın da faydalı olduğu görülüyor. Yani petrol üreticileri de Merkez Bankaları gibi beklentileri yönetiyor ve piyasaya sözlü müdahalede bulunuyor. Sonuç olarak bu toplantıdan yeni bir toplantı yapma kararı dışında herhangi bir karar çıkmazsa çok da şaşırtıcı olmayacaktır.
Önümüzdeki dönemde petrol fiyatları dalgalanmaya devam edebilir. Diğer ülkeler İran’ı daha çok beklemek zorunda kalabilir. Diğer yandan bazı ülkelerin üretimi dondurup bir İran ve belki birkaç ülkenin dondurmaması rekabet koşullarını zedeleyebilir, fiyatlar üzerindeki etkinin sınırlı kalmasına neden olabilir. Bunun da çok yüksek olmayan bir olasılık olduğunu not etmekte fayda var.