Yüzde 4 büyüme gerçekçi mi?
Sabah saatlerinde açıklanan büyüme rakamı yüzde 4 ile bize sürpriz yaptı. Seçim belirsizliğin olduğu dönemde büyümede artış gösterilmesi akıllarda soru işareti yarattı. Kurdaki yükseliş ile birlikte dolar bazında küçüldüğümüz gerçeğini zaten biliyoruz. Açıklanan rakamlarda daha derine inmek gerektiğini düşünüyorum.
Üretim yöntemi ile hesaplanan GSYH 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 4 artış göstererek 34.93 milyar TL oldu. Dolar bazında ise durum daha farklı. Aynı dönemde 16.80 milyar dolardan 11.52 milyar dolara gerileyen bir GSYH görüyoruz ki bu oldukça ciddi bir düşüş. Sektörlere göre büyüme rakamlarına baktığımızda geçtiğimiz yıla göre tarım sektöründe sabit fiyatlarla yüzde 11.1, sanayi sektöründe yüzde 1.5, hizmet sektöründe ise yüzde 5 artış görüldü.
Örnek olarak 2010-2012 yılları arasında yüzde 10’lar civarı büyüdüğümüz dönemde sanayi ve imalat sektöründeki rakamlar oldukça güçlü bir büyümeyi işaret ediyordu. 2010 yılında sanayi üretiminde yüzde 10’un üzerinde rakamlar görüyorduk. O yıllarda özel sektör yatırımları büyümeye önemli katkı yapıyordu. Yani Türk sanayicisi çok yüksek bir yatırım hızını korumayı başarıyordu. Ayrıca tüketim harcamalarında gördüğümüz rakamlar şuan gördüğümüz rakamların iki katıydı. Hindistan ve Çin gibi sürdürülebilir büyümeyi sağlamış ülkelerde İmalat sektörünün iki ülkenin büyümesinde önemli yere sahip olduğunu görüyoruz. Bu da demek oluyor ki gerçekçi büyüme imalat sanayi ile sağlanıyor.
Büyümeye giren kalemlerden hane halkı yani vatandaşın tüketiminden gelen büyümenin sabit fiyatlarla yüzde 3.4’lük artış gösterdiğini görüyoruz. Büyümeye bu orandan gelen katkı 2.2 puan. Devletin tüketim harcamaları kattığımızda 2.99 rakamına ulaşıyoruz. Bunun üzerine yatırımlardan gelen -0.10 puanlık negatif etkiyle beraber 2.89 toplam iç talebi oluşturuyor.İhracat tarafındaki katkı neredeyse sıfır. Yüzde 4’e kaldı 1.10 civarı bir rakam. Daha açıklayıcı olursak tüketim, yatırım ve net ihracattan gelen rakam 2.89. Gerisi ise stok artışı.
Ekonominin yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan hane halkı harcamaları her ne kadar yüksek gibi görünse de en düşük katkıyı verdiği çeyrek olduğunu görüyoruz. Yatırımlarda ise negatif görüntü devam ederken İç talepte daha önceki çeyreklere göre düşüş görüyoruz. Sonuç olarak büyüme rakamı iyi gibi görünse de düşük harcamalar stokların üreticinin elinde kaldığını gösteriyor.