Cari açıktaki yükselişte Dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 3.406 milyon ABD doları artarak 6.666 milyon ABD dolarına ulaşması ana faktör olurken, birincil gelir dengesi açığının 171 milyon ABD doları artarak 1.073 milyon ABD dolarına yükselmesi etkili olmuş görünüyor.
Beklentilerin üzerinde bir veri… Bu verilerle yıllıklandırılmış cari açığımız 36.333 milyon dolar seviyesinden 39.267 milyon dolara yükselmiş görünüyor. Bu rakam yılsonunda 37 – 38 milyon Dolar olarak tahmin ettiğimiz cari açık beklentimizin üzerinde gelmiş oldu. Yıllık veride de dış ticaretin baskısı görülüyor. Yılın ilk dokuz ayında oluşan cari açık ise 31.109 milyon dolar düzeyine ulaştı. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 24.482 milyon dolar seviyesindeydi.
Portföy girişleri güçlü şekilde devam ediyor... Finansman tarafında eylül ayı doğrudan yatırımlar temmuz ayına kıyasla bir miktar zayıflamış görünüyor. Ancak doğrudan yatırımlar kalemi zaten oldukça düşük seviyelerde seyretmekte. Portföy yatırımları ise geçen aya kıyasla güçlenmiş durumda. Eylül ayında portföy girişleri 3.430 milyon $ olurken, doğrudan yatırımlar 544 $ milyon giriş almışız. Diğer yatırımlarda 194 milyon $ çıkış olmuş. Bankalar kullandıkları kredi oranından daha az ödeme yaptıkları dikkat çekiyor. Fonlamanın hemen hemen hepsi sıcak para akışıyla gelmiş görünüyor. Başka deyişle finansman tablosunda önemli bir değişim yok.
Turizm gelirlerinde yavaşlama… Eylül ayında turizm gelirleri yıllık bazda 16.974 milyon $ olduğu görülüyor. Aylık bazda baktığımızda ise geçen aya kıyasla gelirlerde azalma var. Geçen ay 3.703 milyon $ olan turizm gelirleri eylül ayında 3.147 milyon $’a geriledi. Mevsimsellik etkisiyle birlikte turizmin katsında azalma gerçekleşmiş. Veride turizmin azalan etkisi hissediliyor.
Altın ithalatı devam ediyor... Parasal olmayan altın ithalatı eylül ayında artış kaydetti. Altın ithalatının yüksek kaydedilmeye devam etmesi, , parasal olmayan altın ticaretinin gerek dış ticaret dengesini gerekse cari dengeyi bozmaya devam ettiği söylenebilir.
SICAK PARA FİNANSMANI DEVAM EDERKEN, REZERVLERE KATKI SÜRÜYOR
Sonuç olarak veri dış ticaret açığının öncülüğünde gerçekleşmiş görünüyor. Diğer yandan turizm gelirlerindeki azalma ve hizmetler dengesinin ağustos ayına kıyasla azalması cari açığı yukarı çekti. Mevsimsellik etkisinin ve yüksek enerji maliyetlerinin de cari dengenin yükselmesinde etkili olduğunu düşünmekteyiz.
Cari açığın finansmanı konusunda portföy yatırımları yine ön plana çıkmış durumda. 4.527 milyon $ olan cari açığın, 544 milyon $’ı doğrudan yatırımlardan, 3.430 milyon $’ı portföy yatırımlarından giriş ile finanse edilirken, Diğer yatırımlardan 194 milyon $ çıkış olmuş. Buna 1.675 milyon $ net hata noksan kaleminden gelen gelirde eklendiğinde 929 milyon $ fazla ortaya çıkmış, bu miktarı da TCMB rezervlerine eklemişiz.